Jumat, 08 Maret 2013

Puisi B.Sunda


(1)     BUDAK PAHATU LALIS

Dua budak pahatu lalis
adi lanceuk awéwé lalaki
kasarung di leuweung ganggong
adina ceurik ngalengis
mana jalan geusan balik.

Budak lalaki ngala kupa
leungeunna parigel metik
buah kupa dialungkeun
dipulungan ku adina.

Tina rungkun buni kacida
luar-léor oray sanca
gep ngegél awak adina
nu keur anteng murak kupa.

Jrut turun budak lalaki
ana rét ka sakuriling
Si Nyai ka mana geuning
reuwas kacida teuing.

Manuk Cukrik disada semu nalangsa
“Cukrik, cukrik turih ku pucuk eurih”
pucuk eurih bakal matih
Si Nyai bakal kapanggih.

Geberan ku hihid aing
hihid aing kabuyutan
mawa bayu kahuripan.

“Geber-geber hihid aing
hihid aing kabuyutan
titinggal nini awaking”.

Usik ngulisik raga tangtungan
paripurna hirup waras
ku saktina rasa asih.
(2)    
titeuleum méh baé paéh
Titiran nenjo Nyiruan
kanyaah mapaés haté.

Geuwat metik dangdaunan
diragragkeun kana cai
ngarayap éta Nyiruan
teu tulus nemahan pati.

Titiran ku paninggaran
diintip-intip dipanah
Nyiruan mulang tarima
nyeureud bitis paninggaran.

Paninggaran ngagurubug
teu tulus manah Titiran
geus lésot kabéh bangbaluh
lantaran silih tulungan.


(8) BUDAK BUNCIR

Si Buncir naheunkeun bubu
pareng meunang anggay-anggay
diwadahan kana batok.

Hayam macok anggay-anggay
Si Buncir boga paménta
hayam nu jadi gantina.

Hayamna katinggang halu
atuh paéh saharita
halu nu jadi gantina.

Haluna katincak munding
sabab potong ménta ganti
Si Buncir dakwa ka hakim
munding milikna Si Buncir.

Mundingna katinggang limus
paéh ménta digantian
ku Ki Tani diturutkeun
buah limus matak uruy.

Demi Nyi Putri ningali
kacida pisan palayna
limus dipesék dituang
séép ngan tinggal pelokna.

Nyi Putri jadi gantina
Buncir teras salin rupa
jangkung pohara kasépna
katelahna Gandarasa.


(9) BUDAK HIDEUNG

Budak hideung goréng rupa
buuk ngarambueuk rintit
ku indung pulung diasih
lantaran ku daékanana.

Teu saeutik nu ngahina
pasrah narimakeun nasib
kanikmatan tanpa tepi
permata nu pangmahalna.

Si hideung muka buntelan
horéng eusina teh waluh
dibantingkeun kana batu
bray beulah hérang ngagenyas.

Janggélék hiji nagara
budak hideung salin rupa
satria gagah perkasa
Danuwarsa katelahna.


(10) CINGCIRIPIT

Ngariung di pakalangan
waspada ngantelkeun curuk
curuk inggis kacapit
kacapit ku dampal leungeun
dampal leungeun dikeupeulkeun
“jék-jék nong”
nu kacapit tunggu lawang.


(11) NGADU PANGGAL

Prung tarung di pakalangan
nu jadi kawih pamuka:

“Tung-tung-brung
kali tanjung
barangbang kali parangpang
padakutik padasemprung”.

Breng panggal diparuihkeun
muih dina jero kalang
beletak papada panggal
panggal ngacleng ngagolépak
panggal muih pangleletna
punjul ngajadi raja.


(12) TITINGGI ULA-ALI

Karémbong meulit na cangkéng
tungtungna pada nyekelan
antay-antayan leumpangna
niru-niru titinggi
majuna ongko-ongkoan
bulat-beulit, arula-arileu
nguriling kukurilingan
hulu ngudag-ngudag buntut
sina néangan nu leungit.

Nu dimaksud geus kapanggih
buntut kudu jadi hulu
ari hulu jadi beuheung
kitu jeung kitu tuluyna
sagala-gala walatra
taya nu paheula-heula.


(13) LANGLAYANGAN

Langlayangan kumalayang
ngalayang di méga malang
paheula-heula jeung heulang
sukan-sukan sukahayang.

Mipir langit nyorang méga
nyawang anggang di buana
amparan handapeunana
tanah éndah alam Sunda.


(14) SURUNG MUNDING

Surung munding, surung munding
kaulinan budak lalaki
ngutamakeun kakuatan
nu maén pahareup-hareup
pakuat-kuat tanaga.

Surung munding, surung munding
nu lalajo suka bungah
ngariung bari ngarawih:

“géré tong-géré tong
nu éléh dipotong
géré tong-géré tong
nu éléh dipotong”.

Géré tong-géré tong
parancah méméh lumampah
ngagéré haté lalaki
ludeung teuneung
rahayu jaya waluya.


(15) CAANG BULAN

Baheula nu dipigandrung
caang bulan opat welas
ngabungbang pinuh kabungah
galumbira gogonjakan
bari kakarawihan
laguna lagu bulan tok;

“Bulan tok, bulan tok,
bulanna sagede batok,
didudut disantok,
aya ucing keur anakan”.

Meungpeung bulan ngaganteng
arulin masing aranteng
nganteur kahayang nu manteng.


(16) PACICI-CICI PUTRI

Dampal leungeun nu katuhu
nu kénca oge nya kitu
ditangkubkeun ka palupuh
disodorkeun keur ngariung
ditunjukan bari imut
ditetel-tetel ku curuk
kawihna lagu nu matuh
dikawihkeun ku lulugu:

“Pacici-cici putri
térélék kembang celempung
ada nona ada tuan
kalau mau kembang apa?”


“Hayang kembang Kamuning!”
“Hoyah, ari balik nungtun munding!”

Nu ngariung surak kabéh
gogonjakan suka bungah.


(17) ULIN DI WALUNGAN

Ngabring arindit
arulin ka walungan seja ngojay
jleng gejebur, jleng gejebur
ngarojay patengah-tengah
ngalangkarak babalapan
papalidan ka hilirkeun
palila-lila teuleumna
icikibung peperangan
silih simbeuh silih cemplang.
HIRUP
Oleh Ato Paskal

Hirup lir ibarat lengkah
Sing ati ati tur tarapti
nincak ulah ngan saukur lengkah
bari komo jeung dudupak rurumpak
bisi manggih beling nu pastina bakal nygagk

Hirup jeung kahirupan
lir ibarat lengkah jeung tujuan
lengkah merenah nu ku dilampah
tinangku barokah tujuan
nu ku urang baris kahontal

Panggoda dunya tong dijadikeun alasan
pikeun ngalengkah salah
lantaran bala tangtuna bakal karasa

Kamajuan dunya
kudu dibarengan ku motekar akal
jeung lengkah nu basajan
lengkah merenah kahirupa barokah
ANAKING
Ato Suharto

Anaking...
regepkeun piwuruk ema hidep
sangkan hirup rahayu
jeng berkah tur bagja

Anaking..
tiru jeng gugu pasipatan ema
sabab ciri sagala wanoja natra
aya dina diri ema

Bapa bagja rumah tangga jeung ema
najan kadang sok manggih tunggara
ema tetep ngawula ka bapa
pinuh ku rasa katresna

Anaking..
hirupmah sadar jeung eling
mun hideup mamawa wejangan ema
bakal pasti salawasna eling

Anaking..
hideup geus nincak mangsa dewasa
omat ulah kagoda ku hawa dunya
nu kadang mawa cilaka

Bapa jeung ema teu boga warisan banda pohara
teu boga tanah nu lega
komo deui emas permata

Bapak jeung ema ngan boga do'a
sangkan hideup hirup waluya
dibeungkeut ku iman jeung takwa
bekel urang ngumpul engke di surge
CARITA AYEUNA JEUNG BAHEULA
Ato Suharto

Rundayan carita mangsa harita
masih natra dina rasa
tatali asih nu mengkeut pageuh
nepi ka kiwari tetep euntreup
kawas si leugeut teureup

Katresna teu ilang singray
najan umur rek nepi ka kubur
kasono teu weleh pogot
najan jiwa geus teu deui ngora

Duh Gusti nu maha welas tur asih
jagi tali rabi abdi dugi ka aki nini
teubihkeun dina cocobi nu kadang sok nyiliwuri

Nyai panutan akang
kasatiaan modal utama
ulah nepi ka dirogahala
ku pangaruh dunya nu kadang mawa sangsara

Kabagjaan lain diukur ku lobana brana
lain dihias kureuncemna emas
kabagjaan pasti nyaangan urang
mun iman jeung takwa jadi sareat urang
dina enggoning ngabangun rumah tangga

Rundayan carita katresna harita jeung ayeuna
urang jaga ulah nepi ka sirna
sangkan urang tetep waluya
nepi ka pantona sorga..

Amin....
URANG JEUNG WAYANG
Ato Suharto

Kiwari lain kamari tapi ayeuna
Kamari kuduna jadi eunteung pikeun bekel
naratas jalan sangkan lolongkrang,
teu katutupan jalan

Lumampah di alam dunya
ceunah darma wawayangan
usik malik diobah ku dalang

Tapi urang lain wayang
sabab wayang moal boga kahayang,
da wayang mangrupa barang

Lumampah urang tangtu ngajojo kahayang
hayang tandang, pakan jeung sandang
sabab urang boga akal jeung pikiran
lain wayang nu ngan hudang mun diangkat ku dalang

Kamari nu can pasti tong dijadikaeun nyunkeulit ati
tuluy jadi hoream ngahontal kahayang
gagal lain hartina lengiteun akal
tapi kudu nyiar jalan pikeun meunggaskeun
rurungkan nu ngahalangan jalan

Sing percaya kana diri
nu dianti pasti ngawujud bukti
asal usaha jeung percaya kanu Maha Suci

Urang beda jeung wayang
lantaran urang boga akal jeung pikiran
wayang ngan ukur parabot dalang
nu dipirig ku gamelan dina acara hiburan
KASATIAAN ANJEUN
Ato Suharto

Dua puluh taun urang ngawangun
juntrung nangtung, panceg teu gedag
sagara rumah tangga nu ku urang di sorang
teu loba leuwang najan harungan sok rajeun datang

Kasatiaan anjeun cukang nu jadi lantaran
kabagjaan nu pohara, najan banda ngan saayana
kasatuhuan anjeun jadi jalan panghalang akang
mun rek nganjang ka mojang lian

Geulis...
pupusten rasa nu ayeuna aya
sangkan rumah tangga tetep waluya
nepi ka umur pegat di dunya

Geulis...
jaga sing tarapti pangaji diri
sangkan Illahi masihan widi
laki rabi urang sing nepi ka aki nini

Geulis...
buah katresna urang
geus parawan jeung geus bujang
rawat ku sayahadat tur shalat
sangkan hirupna bisa mangfaat keur umat
KATRESNA AKANG
Ato Suharto

Kanyaah akang moal laas ku panasna jaman,
moal leeh ku serabna panon poe
najan aya mojang nu sok pirajeunan ngajak nganjang
cinta akang moal gedag ku panggoda wanoja

Nyai..., cinta akang nu sajati
satungtung anjeun satuhu
nyumponan kawajiban ka caroge
akang moal rek lanca linci luncat mulang

Nyai..., pupunden hate akang
tong rempan sanajan urang paanggang
cinta akang lain ngan ukur kalangkang
clik putih clak herang tresna akang ngan ukur anjeun

Nyai..., citresna akang nu utama
kabagjaan nu ku urang ayeuna dirasa
omat ulah nepi ka dirogahala
kupangbibita dunya nu moal pasti sampurna

Nyai..., bojo akang anu geulis
sing tarapti ngajaga diri
sangkan urang tetep waluya
dina lalakon laki rabi nu ku urang ayeuna keur disorang
SAJAK CINTA Dalam Bahasa Sunda
Hasan Wahyu Atmakusumah
Dina nyasar, nyawang pangalaman nu kaliwat
Waktu ngarasakeun nimat cinta nu munggaran
Tina hate tukeur ucap anu suci
Kuring bogoh ka anjeun!
Cikuray nu bisu milu nyakseni
Kum!
Tapi eta cinta laas ku katiga
ngijih muyarkeun pasini ati
Jadi. Eta rasa cinta nu teu kedal
Ambruk memeh ngawangun ngahiji
Nyi kenya ngolesed bari boboleh
Bongan jaman nu kiwari!
Kuring kapeupeuh puhu catur
tarima hirup tacan cukup umur
Naha di dunya aya keneh nu bisa
Mere cinta tanpa jangji rebu hiji?
Kiwari kuring nyukang sasak kinasihan
Neangan cinta nu pangger di unggal Insan
22 Agustus 1955
Sajak SUNDA TENTANG IBU

Di peuting anu tiis
Kalayan berselimut kasorangan
Kuterbangun melong wiati wiati kamar kuring
Terlintas di benak sosok engkau
Anu sok marengan kuring mapag isuk-isuk
Anu sok marengan kuring ngarasakeun panasnya sinar panonpoé
Anu sok marengan kuring nyaksian bulan sarta béntang
Sarta balik nganteur kuring ka dina saré anu panjang
Kabéh éta kiwari teu bisa deui kurasakan
Alatan ayeuna ku laér ti anjeun
Mekipun sabenerna ku teu bisa
Tapi ku yakin kabéh éta baris lekasan
Ibu………..
Kuring sono kalayan senyummu
Kuring sono jeung kaasih nyaah anjeun
Kuring sono kalayan belai lembutmu
Kuring sono baris pelukmu
Ku hayang kau weruh éta
Ibu……….
Kau sok aya
Dina unggal hembusan nafasku
Dina unggal léngkah suku kuring
Dina unggal naon anu ku gapai
Alatan kau kitu hartosna dina hirup kuring
Sajak BAHASA SUNDA TENTANG Kaendahan/keindahan ALAM
Sagara dumadakan ramai
deburan ombak terseret angin
ka tengah samudera éta
keur di biwir basisir
jelema waé menari-nari
Sagara ngondang sehamparan gunung samudera
datanglah ti penjuru sagala
nempo kami menari
nyanghareupan ahir sodorkan cai
sabot awak bermandi peluh
tapi ulah suguhkan seudati*)
sabab manéhna geus mati
Datang,
datanglah ti penjuru sagala
ramaikan sagara kami anu sepi
kalayan lagu anjeun anu sarat asih
Sajak SUNDA BUHUN
Jangjawokan Nyaliara Beubeureuh
(Jampe Pamelet)
Beubeureuh katineung
batu pacacar katinggang cai
Heur! Nyalangsakan ti puncak gunung
Palapar tepung na panon poe
Bebene ticangreud
Cangreudna paparuguh
geuning wanoh kuring si gagah
si gagah si menak si asih pating harayu
harayu mulih kanu sing ati
hurung pahoyong geugeut ka kuring
geugeut ka kuring
si raray bengray
yeuh nu genclang
yeuh nu caang
yeuh nu silar
nu genclang tur herang
nyurup papas ka panenjo
nu caang tur gumilang
nyecep papas ka pangrupa
Nu silar tur tumanenah
talar na wujud
wujud pangestu
mieling anjeun nu anjeun
nu anjeun ka Dewi Putri ngalanglayung
si raray bengray.
Janari Katompernakeun

Peuting tadi taya hujan nu marengan sawangan.
ukur aya  kalakay  ragrag jeung angin nu niupkeun salempang.
wanci janari nu katompernakeun pikir kumalayang neangan harepen
nu can tangtu iraha ngwujud kanyataan.
kanyaah jeung ka tresna
masih kalindih halimun.
Satungkebing langit salega jagad nyaksi ngajadi hiji



Sareupna sabada hujan


aya cileuncang
nyalangkrung di tepas imah,
tina sela-sela dahan arumanis
ngeclakan sesa cihujan siga nu peunggas harepan




20 02 1983
(aya nu ceurik dipapag gelenyu imut ibu)


kuring nu panungtung
ceuk itungan mah dinu kadua
ayeuna jangkep leuwihna salapan poe
satutas anjeuna mulang ka alam lana
mun seug direndengkeun tantuna
jadi angka 29
panceg kana waktu kuring kumelendang di pewaenangan
cohagna nambahan itungan
sajatiina ngurangan lengkah jeung rongheapna nafas.


#20 02 2012#
(aya katineung kanu mulang sataun katukang)






Nu mulang sataun katukang
(pihatur pun biang)


Langit haleungheum ceudeum
nalika girimis nganteur nu mulang
dibarung keclakna cimata

pucuk-pucuk eurih luak-leok
kasapu angin nu ngaharewoskeun kingkin
sapanjang jalan kaliwatan

*Batu reok
mungkas carita anjeun tibra
di alam lana


*Pamakaman di wewengkon Panjunan Sumedang





Asih halimun


hawar-hawar angin ngageuing katresna
nyimpaykeun raga katineung ka anjeun
dina bulan lumambrak urang patepung
silih titip asih,pada nunda kanyaah
keun
dilingkup halimun dipasieup kaheman



Ngalalana


Satutasna rereuh di satengahing marga
laku jumurung waktu
lumampah nikreuh mapay laratan
panutan ajeun teu weleh dina implengan



Layon saha eta


Bangke saha eta,
ngajepat sisi jalan pasampangan
taya nu mirosea buruk teu puguh rupa

layon saha eta,
ngajepat dinu amparan permadani
ditarete malati jeung kananga
pada nyengcerikan

naon bedana manusa,




Rumpaka


Kinanti Pamageuh ati
Rumpaka diwangun padalisan
Jati hamo kasilih junti
Sunda midang makalangan




Wanci


tengah peuting
anjing rageg patembalan
marengan hujan ngaririncik



Gayatri


langit ceudeum
ditema mega nu alum
ajeun nganti nu tigin jangji
nyatana sulaya nyanding kiwari

anjeun Gayatri
dareuda nahan cimata
lantaran inyana mungkas harepan
satengahing sagara asih

Gayatri
mungkas katresna
ngemasing paiti tumekaning perlaya
girimis nu nyaksi
balati tiliam asih nembus
jajantung.



Gayatri
II

Teu kungsi lila
anjeun datang deui
salin jinis jadi malati
mu mekar
na tungtung kaduhung
sabab kalindih halimun
katugenah




Kingkilaban mangsa janari
(keur anjeun nu ngancik na ati)


Kingkilaban ngagurat langit
marengan angin nu ngaharewoskeun kaasih
najan nyamuni dina rongheapna nafas

pucuk-pucuk waktu ting garupay
ngagentra katresna nu lumampah
mapay rasa nyiar rumasa
sajeroning sukma

anjeun
nu nyebit asih dinu ati
ngaguar carita katresna
ngolebat na kongkolak soca
mugi duriat nyanding bagja salawasna
sabab
satungkebing langit salega jagad
nyaksi ngajadi hiji.

 



Diajar maca jeung nulis


Kuring teh
keur diajar maca jeung nulis,
muga anjeun surti
kana pasini
nu jadi tanda tanya
antara kanyataan
jeung rasa
nu pagaliwota
dina saban lampah mangsa






Mega Alam
(keur ki sobat)


bareto na tungtung laku
meh bae inyana kasarung,
ayeuna inyana tijalikeuh
di jalan nu sabenerna kungsi kaliwatan,
meureun geus guratna kitu
kabawa anging kalimpud angkeub
nu mayungan buana




balebat di purworejo


isuk-isuk harita
balebat di alun-alun purworejo
anjeun imut bari ngagentraan kaheman





Sabada Isya
(keur Bapa nu mulang sabada Isya)


Aya nu tilar dunya
nalika peuting mimiti ngalengkah
dipirig ku rincikna sora hujan
ditema kalam mulya nu dareuda
dibarung keclakna cimata

#07042012#




Sawah


sakotakan keur dipaculan
Hawar-hawar bedug asar ngageroan
tuluy hanjat kana galengan
bari nyusut kesang ku lengen nu lmokot leutak



laku sakadang heulang
ngarongheap.... bari enteup dina dahan


Nalika

Malati ligar di lamping pasir
marengan sumirat  balebat
medal gurat sajak
nu can angeus dikotret
dina pucuk-pucuk halimun




Kiwari


Sabada  nyutat rumpaka  nu salah mangsa
naha  gening  taya mulang deui
sagara kaler guligah hadaruan ombakna
anjeun   ngilang taya mulang deui
tigin jangji  jadi tanya na tungtung tanda






Rupa-rupa pasualan datang
marengan lengkah nyorang jalan kahirupan.
Sakapeung sok ngarasa yen hirup teh
asa diteungteuinganan ku kanyataan.
Tapi sajatina mah meureun
eta teh mangrupa bagian tina jalan hirup nu kudu dilakonan.
Paralun gusti teu niat aral subaha
ngan kuring remen ngarasa katurug katutuh.



Tapel Wates


Hujan ngaririncik dipapag ku
anjing nu rageg patembalan
tiris karasa liwat saking
marengan guligahna rasa
nu nguwak ngawik tiap jeungkal rumasa

Lawas mangsa
kuring teu nepungan anjeun,
hirup ukur mapay-mapay dunya
dikerewed ku nafsu dibakutet ku pangabutuh
antukna batan wawuh malah jauh

Jungjunan,
kiwari wanci janari nu katompernakeun
nyata karasa dosa meulit ka puhu leungeun
atra katembong lampah teu munasabah

Sumegruk
eurih-euriheun balilihan
lantaran peuting rek miang ninggalkeun
                                                          mangsa dunya nu teu lana                                             
Indung
Ayatrohaedi

Iuh tanjung seungitna marganing wuyung
liuh
indung perbawa nu cadu nundung
mun di dunya ngan aya indung jeung bapa
bakal bisa ngawasa sajagat raya
Ngan indung memeh miang dielingan,
“Lamun hirup ngan ngumbar karep sorangan
temahna poho ka indung
kaduhung nunggu di tuntung
nya hanjakal bakal jadi incu cikal.”

2001:88


Pamanggih
Ayatrohaedi

Salapan
bulan ngakandung
Moal aya hiji jalma
leuwih ti indung micinta
indung gudang hampura
Salapan bulan dikandung
Moal aya hiji jalma
leuwih ti anak rumasa
anak gudang dosa
Salapan bulan ngakandung
Pinuh rasa jeung rumasa
Salapan bulan dikandung
Pinuh
dosa jeung rumas


Bottom of Form



Tidak ada komentar:

Posting Komentar